Συνοπτική περιγραφή του Διαφωτισμού

Είναι πολύ δύσκολο να δοθεί μια ακριβής περιγραφή του κινήματος του διαφωτισμού. Ας αρκεστούμε στον εξής ορισμό: Διαφωτισμός ήταν ένα καινούργιο σύνολο ιδεών και αντιλήψεων που εμφανίστηκε στην Ευρώπη στα μέσα του 18ου αιώνα και αφορούσε τη σχέση του ανθρώπου με την κοινωνία και τη φύση. Όπως ήταν επόμενο ο Διαφωτισμός ήρθε σε ρήξη με το κατεστημένο της εποχής, το οποίο δεν ήταν άλλο από τον κλήρο, ο οποίος σημειωτέον είχε τον πρώτο λόγο στη διάδοση της γνώσης, μιας και κυριαρχούσε το μονοπώλιό του στα μέσα πληροφόρησης της εποχής.

Ο Διαφωτισμός ήταν έργο τριών συνολικά γενεών φιλοσόφων. Η πρώτη γενιά είχε ως κύριους εκφραστές της τον Βολτέρο (1694-1778) και τον Μοντεσκιέ(1689-1755).Οι συγκεκριμένοι φιλόσοφοι επηρεάστηκαν περισσότερο από τα γραπτά του 'Aγγλου Τζον Λοκ και του επιστήμονα Ισαάκ Νεύτωνα. Η δεύτερη γενιά περιλαμβάνει άνδρες όπως ο Ζαν Ζακ Ρουσό(1712-1778), ο Ντενί Ντιντερό (1713-1784) και ο Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776).Τέλος η τρίτη γενιά βρήκε τους κύριους εκφραστές της στα πρόσωπα των Ιμάνουελ Καντ (1724-1804), 'Aνταμ Σμιθ (1723-1790), Αν Ρομπέρ Τιργκό (1727-1781) και 'Aνταμ Φέργκιουσον (1723-1816).

Το πλήθος των φιλοσόφων που ακολούθησε το ρεύμα του διαφωτισμού συμφωνούσαν κατ' αρχάς σε ορισμένες βασικές αρχές. Μπορούμε να τις συνοψίσουμε ως εξής:

1. Ο Λόγος: Ο Λόγος και ο ορθολογισμός είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την οργάνωση της γνώσης.
2. Ο εμπειρισμός: Η αιτία και η γνώση του φυσικού και κοινωνικού κόσμου πρέπει να βασίζεται σε εμπειρικά δεδομένα.
3. Η επιστήμη: Η επιστημονική γνώση σε συνδυασμό με το πείραμα αποτελούν το κλειδί της γνώσης.
4. Η Οικουμενικότητα ή Καθολικότητα: Ο Λόγος και η Επιστήμη μπορούν και πρέπει εφαρμόζονται παντού και πάντα.
5. Η Πρόοδος: Η κατάσταση των ανθρώπων δύναται να βελτιώνεται ολοένα και περισσότερο με την εφαρμογή και την εξέλιξη του Λόγου και της Επιστήμης.
6. Ο Ατομικισμός: Η ατομική λογική δεν υπόκειται σε καμία εξουσία. Το άτομο αποτελεί την αρχή της γνώσης και της δράσης.
7. Η Ανοχή: Όλοι οι άνθρωποι είναι κατ' ουσίαν ίδιοι ανεξαρτήτως θρησκευτικών ή ηθικών πεποιθήσεων.
8. Η Ελευθερία: (Η αντίθεση τους(των φιλοσόφων του διαφωτισμού) στους τότε κοινωνικούς περιορισμούς)
9. Η Ομοιογένεια της ανθρώπινης φύσης: Τα βασικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης είναι παντού τα ίδια.
10. Η Εκκοσμίκευση: Ηθικός κώδικας που εμφανίζεται συχνότατα με τη μορφή δριμύτατου αντικληρισμού.

.

[Βιβλιογραφία:]

1. Formations of Modernity, S. Hall - B. Gieben.

2. The Age of Enlightenment : An Anthology of 18th Century Texts, S. Eliot - B. Stern.

.

Εμπειριστές και Ορθολογιστές τον 17ο αιώνα

.

~~~~~

.